Black Carbon
Met de airQmap wordt de blootstelling van fietsers aan Black Carbon (BC) in kaart gebracht. Black carbon, zwarte koolstof, is de verbrandinggerelateerde component van fijnstof en is een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht. De belangrijkste bronnen van BC zijn o.a. verkeer en verwarming. Er zijn aanwijzingen dat er een verband is tussen blootstelling aan black carbon enerzijds en hart- en vaatziekten en longaandoeningen anderzijds.
De Wereldgezondheidsorganisatie geeft aan dat “Studies van korte termijn gezondheidseffecten suggereren dat BC een betere indicator is voor schadelijke stofdeeltjes van verbrandingsprocessen (vooral verkeer) dan ongedifferentieerd fijn stof” [link].
Hulpmiddelen
Om een beter zicht te krijgen op de lokale situatie zijn er een aantal visuele hulpmiddelen voorzien. Zo kan er ingezoomd worden op interessante locaties met het muiswieltje en kunnen satellietfoto’s geactiveerd worden in het kaart selectie menu. Verder kan men de meetlocaties bekijken door Google StreetView te activeren en op de meetlocatie te klikken. Door te klikken op een bol in de Google Earth 3D visualisatie worden een aantal basisstatistieken van de in dit punt verzamelde data weergegeven.
Kleurenschaal
De gebruikte kleurenschaal is weergegeven in volgende figuur. Al de BC metingen zijn uitgedrukt in microgram/m3. De kleurenschaal geeft de BC concentraties die typisch zijn voor stedelijke achtergrondlocaties weer in het groen ( < 3 µg/m3), de BC concentraties die typisch zijn voor stedelijke hot-spot locaties in het rood (> 6 µg/m3) en de tussenliggende BC concentraties in het geel en oranje.
Beïnvloedende factoren
De BC concentratie waaraan fietsers worden blootgesteld in een straat wordt beïnvloed door verschillende factoren. De belangrijkste zijn:
- Verkeersintensiteit: De hoeveelheid verkeer in de straat.
- Verkeersmix: Het percentage vrachtwagens, bussen, brommers, dieselwagens en benzinewagens waaruit het verkeer in de straat bestaat.
- Aanwezigheid van een fietspad: Fietsers worden minder blootgesteld in straten waar ze over een fietspad beschikken in vergelijking met straten waar ze tussen de wagens moeten rijden.
- Afstand van het fietspad tot de weg: Hoe verder het fietspad van de weg ligt hoe lager de blootstelling.
- Aanwezigheid van gesloten bebouwing: In straten met gesloten bebouwing worden polluenten minder makkelijk door de wind weggeblazen en kunnen ze dus langer blijven hangen.
- Aanwezigheid van hoogbouw: Hoogbouw in de straat maakt dat polluenten langer kunnen blijven hangen.
- Breedte van de straat: In een brede straat zullen de polluenten sneller de straat verlaten.
- Oriëntatie van de straat t.o.v. de dominante windrichting: In straten volgens de dominante windrichting (zuid-west) zal er zich minder snel ophoping van polluenten voordoen dan in straten die dwars op de dominante windrichting liggen.
- Helling van de straat: Op straten met een grote hellingsgraad zullen gemotoriseerde voertuigen meer gas geven om de straat op te rijden. Dit heeft een negatieve invloed op de luchtkwaliteit.
- Aanwezigheid van tunnels en lange bruggen: In tunnels en onder lange bruggen blijven de polluenten langer hangen. Er zal zich op deze locaties sneller een ophoping van polluenten voordoen.
- Aanwezigheid van kruispunten, verkeerslichten en verkeersremmers: Bij kruispunten, verkeerslichten en verkeersremmers gaat het verkeer veel afremmen en versnellen. Dit heeft een negatieve impact op de luchtkwaliteit in de straat.
Technische werking en wetenschappelijke onderbouwing
De technische werking van de airQmap wordt beschreven op de technologie pagina. De wetenschappelijke onderbouwing achter de airQmap werd door VITO gepubliceerd in volgende wetenschappelijk publicaties:
- Van den Bossche et al., Mobile monitoring for mapping spatial variation in urban air quality: Development and validation of a methodology based on an extensive dataset, in Atmospheric Environment, Volume 105, Maart 2015, Pag. 148-161 [link]
- Peters et al., Cyclist exposure to UFP and BC on urban routes in Antwerp, Belgium, in Atmospheric Environment, Volume 92, Augustus 2014, Pag. 31-43 [link]
